مقدمه
خدمات داوطلبانه كه همراه با پاداش مادي نباشد . نمايش زيبايي ازصفحات والاي انساني است كه جامعه را به طرف ارزشهاي معنوي سوق مي دهد .
خدمات داوطلبانه: خدماتي است كه افراد خير انديش بدون انتظار پاداش مادي براي بهبود زندگي سالم و مناسب ديگران تلاش مي كنند . فعاليتهاي داوطلبانه چشم انداز مشخصي از مشاركتهاي مردمي است .
كشور ما با توجه به فرهنگ اسلامي در طول تاريخ پيشينه اي طولاني از مفهوم عيني و واقعي خدمات داوطلبانه و مشاركت مردمي دارد. ارزشهاي اسلامي و ملي ارج گذار فعاليتهاي داوطلبانه، خيرخواهانه و عام المنفعه است.
داوطلبان سلامت در ايران
در سال 1369 با انگيزه حل مشكلات بهداشتي حاشيه نشينان شهري و روستايي طرح داوطلبان سلامت تحت عنوان «رابطان بهداشت» در جنوب تهران و حاشيه شهرهاي بزرگ كشور (تبريز، شيراز، اصفهان) به مرحله اجرا درآمد و در سال 1372 بصورت برنامه در تمام نقاط شهري كشور به اجرا شدو از سال 1378 كم كم در روستاها نيز توسعه پيدا كرد.
داوطلب سلامت كيست؟
داوطلبان سلامت مادران و زنان داوطلبي هستند كه داراي حداقل سواد خواندن و نوشتن تا مقاطع دانشگاهي، علاقمند به فعاليتهاي اجتماعي ، خيرخواهانه و عام المنفعه ، داراي مقبوليت اجتماعي و بدون هيچگونه چشمداشت مادي هستند.
وظايف داوطلبان سلامت چيست؟
-يادگيري مفاهيمبهداشتي اوليه باشركت مستمر دركلاسهاي آموزشي وانتقال به خانوارهاي تحت پوشش خود
-تشويق خانوارهاي تحت پوشش به استفاده از تسهيلات بهداشتي موجودوقابل دسترس
-پيگيري مراقبتهاي بهداشتي خانوار كه نياز به مراجعه به مركز بهداشتي درماني دارند
-جمع آوري اطلاعات جمعييتي و آمارهاي مربوط به مرگ،تولد،مهاجرتها، در محدوده فعاليت خود
-جلب همكاري و مشاركت افراد محله براي رفع مشكلات مرتبط با سلامتي
-همكاري در برنامه هاوطرحهاي ملي و منطقه اي بهداشتي
-مشاركت در پژوهشهاي كاربردي اثر بخشي برنامه داوطلبان سلامت
نحوه آموزش داوطلبان سلامت چگونه است؟
داوطلبان سلامت در كلاسهاي هفتگي درمراكز بهداشتي درماني محله خود شركت مي كنند. آنها آموخته هاي بهداشتي و مهارتهاي خود را به 50 خانوار تحت پوشش مركز منتقل مي كنند و براي حفظ سلامتي و حل مشكلات خود و خانوارهايشان تلاش مي نمايند .
آموزش داوطلبان سلامت طي دو مرحله انجام مي شود:
1-دوره مقدماتي:
طينمودن اين دوره نقش بسيار مهمي در برقراري ارتباط مناسب داوطلبان سلامت با مراكز بهداشتي درماني و مردم دارد.در اين دوره آنان با شبكه بهداشت و درمان كشور،شرح وظايف خود ومهارتهاي ارتباطي آشنا مي شوند.
2-دوره تكميلي:
پس از پايان دوره مقدماتي داوطلبان سلامت بر اساس الويتهاي بهداشتي منطقه در جلسات آموزشي كه هر هفته در مراكز بهداشتي درماني تشكيل مي شود شركت مي كنند.اين دوره محدوديت زماني ندارد.در جلسات هفتگي علاوه بر مباحث بهداشتي مهارتهاي زندگي و شغلي كه منجر به توانمندسازي زنان براي داشتن زندگي سالم ومولد مي شود از جمله كامپيوتر ،كمكهاي اوليه،مقابله با بحران،زبان انگليسي و...به داوطلبان سلامت آموزش داده مي شود.آنان با حضور در برنامه هاي توانمند سازي و فراگيري مهارتهاي شغلي در جهت ارتقاءكيفيت زندگي گام برداشته كه موجب بهبود وضعييت اقتصادي وبهداشتي خود و خانواده مي شود.
داوطلبان متخصص:
افراد متخصص جامعه هستند كه درقالب گروههاي داوطلبانه به صورت سازماندهي شده بخشي از تخصص علمي و مهارتهاي كاربردي خود را از طريق آموزش به داوطلبان سلامت براي توسعه پايدار ، تامين ، حفظ و ارتقاء سطح سلامت و زندگي سالم براي افراد جامعه بصورت رايگان بكارگيرند .
هدف كلي :
ارتقاء دانش ومهارتهاي زندگي سالم و مولد درجامعه با استفاده از توان داوطلبان متخصص
اهداف اختصاصي :
1- از تخصص علمي ، مهارتي كاربردي افراد متخصص سازمانهاي اجرايي خدماتي كه در راستاي سلامتي جامعه است به صورت سازماندهي شده وبا توافق سازمان مربوط استفاده شود .
2- مسئولين ، كارشناسان محيطي سازمانهايي كه با گروههاي خاصي از جامعه ارتباط دارند تحت عنوان « داوطلبان متخصص » پيامهاي بهداشتي و الگوي يك زندگي سالم را ازطريق نظام سلامت تعليم ديده به گروههاي زيرمجموعه سازمان خود انتقال دهند .
هرداوطلب متخصص مي تواند دريك يا چند گروه و به صورت سازماندهي شده بخشي از تخصص علمي و مهارتهاي كاربردي خود را از طريق داوطلبان سلامت به جامعه منتقل نمايد .
1- گروه مهارتي
2- گروه آموزشي
3- گروه حمايتي
v گروه مهارتي :داوطلبان متخصصي هستند كه مهارتهاي فني ، مهندسي ، حرفه اي ، ملزومات ساختماني (تعميرات اوليه لوازم برقي ،چگونگي استفاده صحيح از آب و برق ) ، پرورش گياهان حرفه اي درآمدزا و... درجهت ارتقاء دانش ومهارتهاي زندگي سالم ومولد براي داوطلبان سلامت بكار مي گيرند .
v گروه آموزشي :داوطلباني هستند كه به عنوان نمايندگان سازمانهاي خود ( سازمانهايي كه قشري از جامعه را زير پوشش دارند ) موضوعات آموزشي ،بهداشتي و الگوي زندگي سالم را فراگرفته و به گروههاي زيرمجموعه سازمان خود منتقل مي نمايند ( آموزشياران نهضت سواد آموزي ، معلمان ، دانشجويان ، نماينده نيروي انتظامي وكارگران و... ) . در واقع پل ارتباطي بين نظام سلامت وجامعه اين سازمان خواهد بود .
v گروه حمايتي :اين گروه از داوطلبان متخصص ، سياستگذاران ، معاونين ، نمايندگان ، مديران ، رؤساي دانشگاهي ، اساتيد ، اعضاي هيئت علمي ، رؤساي ادارات ، مجلس ، استانداران ، فرمانداران ، شهرداران ، شوراي شهر ، بازنشستگان و دانشجويان ، مسئولين بهداشت ودرمان ، مسئولين صدا وسيما و ... هستند كه بصورت گروه سازماني ويا انفرادي و با حمايتهاي سياسي ، مالي ، فكري و مديريتي و رفاهي فعاليتهاي داوطلبان سلامت را هدايت وحمايت نمايند .
روش اجراي كار درجلب همكاري داوطلبان متخصص :
1- هماهنگي هاي بين بخشي با ساير سازمانهاي توسعه و درگيرنمودن سازماني كه خدمات آنها به نحوي به سلامت جامعه مرتبط مي باشد .
2- پس از دعوت از نمايندگان سازمانها ضمن معرفي سيماي بهداشت درنظام سلامت ، برنامه داوطلبان سلامت ، مراحل اجراي طرح ، نحوه همكاري ، آموزش دهي ، جمع آوري آمار ،اطلاعات و داده ها ، ارتباط و تاثير حضور آنها برسلامتي جامعه بيان مي گردد .
3- سازمانهايي چون آموزش وپرورش ، نهضت سواد آموزي ، وزارت تعاون ، محيط زيست ، وزارت كشور ، نيروي انتظامي ، سازمان هاي نيروهاي مولد انرژي و غيره جزو سازمانهاي پيشنهادي مي باشند .
4- تنظيم وا مضاء موافقتنامه همكاري بين بخشي براي ارتقاء سلامت جامعه بين مسئولين همطراز با توجه به اهميت و ميزان گسترش همكاري ، منعقد مي گردد .
5- آموزش داوطلبان متخصص كه براي اجراي اين آموزش نياز به هماهنگي با مديريتهاي زيرمجموعه نظام سلامت ( بهداشت خانواده ، بهداشت محيط ، بهداشت مدارس ، بهداشت دهان ودندان و بيماريها ) دارد .
6- جهت متون آموزشي مورد نياز براي آموزش « داوطلبان متخصص » از مجموعه آموزشي برنامه داوطلبان سلامت استفاده مي شود و برحسب اولويت نياز جامعه متن اوليه دانستنيها ازطريق مديريتهاي نظام سلامت تهيه و بوسيله « كميته كشوري آموزش برنامه داوطلبان سلامت » براساس مجموعه آموزشي و شيوه آموزش مشاركتي تدوين مي گردد .
براي رونق دادن بيشتر به فعاليتهاي داوطلبانه درجامعه وحمايت وهمكاري با برنامه داوطلبان سلامت درنظام سلامت از جنابعالي درخواست مي شود فرم را تكميل فرماييد . دستان پرتوان شما را دراين همكاري به گرمي مي فشاريم .
فرم مشخصات فرد داوطلب متخصص :
1- نام :
2- نام خانوادگي :
3- شغل :
4- سن :
5- آخرين مدرك تحصيلي :
6- آدرس محل كار يا منزل :
7- تلفن محل كار يا منزل :
8- آيا با كارداوطلبان سلامت ( رابطان بهداشت ) آشنايي داريد ؟ بلي خير
9- درصورت علاقه به ارائه خدمات داوطلبانه ، حاضر به ارائه خدمات دركدام يك از گروهها خواهيد بود ؟
گروه 1 گروه 2 گروه 3
چه نوع كمكي در زمينه تخصص خود ارائه مي دهيد ؟
پيشنهاد مورد نظرجنابعالي :
10- چه زماني را مي توانيد براي همكاري وارائه تخصص كاربردي خود به رابطان بهداشت در مدت 3 ماه اختصاص دهيد .
روز ..................
هفته ................
ماه ................
11- آيا مي توانيد جهت ارائه خدمات داوطلبانه ( آموزش ) به استانهاي ديگر سفر كنيد ؟ بله خير